برای دانلود اصل مقاله به سایت ویکی فقه مراجعه کنید. قرارداد ترکمانچای، عهدنامه‌ای که پس از دوره دوم جنگ‌های ایران و روسیه در دوره قاجار، در اول اسفند ۱۲۰۶ شمسی مطابق با پنجم شعبان ۱۲۴۳ در روستای ترکمانچای بین ایران و روسیه منعقد شد. این عهدنامه در دو بخش سیاسی و بازرگانی به ترتیب در شانزده و نُه مادّه، تنظیم شده بود. این عهدنامه در زمان فتحعلی شاه قاجار پس از عهدنامه گلستان و به دنبال شکست ایران در جنگ در قفقاز جنوبی و آذربایجان امضا شد و طی آن برخی قلمروهای دولت قاجار، از حکومت ایران سلب و به روسیه واگذار شد. اصل عهدنامه، به همراه دو طومار، در اداره کل اسناد و خدمات پژوهشی وزارت امور خارجه ایران موجود است. این عهدنامه در تاریخ دیپلماسی، روابط بین المللی و اوضاع داخلی ایران نقطه عطف تلقی می‌شود. دو دوره جنگ ایران و روسیه، ایران را بیش از گذشته به عرصه سیاست‌های جهانی کشاند و فضای جدیدی در ایران ایجاد کرد که برای تحولات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ایران زمینه مساعدی فراهم آمد.
